Niedoczynność tarczycy
Spośród wszystkich schorzeń tarczycy to niedoczynność jest najbardziej powszechna. Znacznie częściej występuje u osób starszych, jednak największe zagrożenie stanowi dla kobiet w ciąży, ponieważ może doprowadzić do wielu komplikacji. Dowiedz się, czy możesz podejrzewać u siebie niedoczynność tarczycy i w jaki sposób ją zdiagnozować.
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest niedoczynność tarczycy
2. Jakie są objawy niedoczynności tarczycy
3. Diagnostyka
4. Leczenie niedoczynności
5. Jak powinien wyglądać jadłospis w niedoczynności tarczycy
6. Aktywność fizyczna a niedoczynność tarczycy
1. Czym jest niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy to stan kliniczny będący wynikiem niedostatecznej ilości hormonów gruczołu tarczowego. Tarczyca produkuje głównie tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3). T3 jest bardziej aktywną wersją i powstaje głównie z T4. Niedoczynność może mieć charakter pierwotny lub wtórny.
Pierwotna niedoczynność tarczycy związana jest z nieprawidłową pracą samego gruczołu, jego niewydolnością lub uszkodzeniem. Z kolei wtórna wynika z niedoboru TSH, czyli hormonu wytwarzanego przez przysadkę mózgową, który dociera do receptorów tarczycy i pobudza ją do pracy. Najczęstszą przyczyną pierwotnej niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto.
To schorzenie będące wynikiem nieprawidłowej pracy układu odpornościowego, w którym dochodzi do wytworzenia przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoperoksydazie (enzym biorący udział w syntezie tyroksyny) i tyreoglobulinie (stanowi ona magazyn hormonów w gruczole tarczycowym). Aby ocenić czy niedoczynność jest związana z chorobą Hashimoto, dokonuje się pomiaru anty-TPO, czyli poziomu przeciwciał. Chorobie tej towarzyszy stan zapalny. Pierwotna niedoczynność może być także spowodowana uszkodzeniem polekowym, np. w trakcie leczenia jodem radioaktywnym lub amiodaronem – lekiem antyarytmicznym zawierającym wysoką dawkę jodu. Niezależnie od przyczyny objawy kliniczne są takie same.
2. Jakie są objawy niedoczynności tarczycy
Jako główne objawy niedoczynności tarczycy należy wymienić:
– spadek tempa podstawowej przemiany materii, który prowadzi do przyrostu masy ciała,
– obniżoną ciepłotę ciała,
– zaburzenia koncentracji i pamięci,
– osłabienie siły mięśniowej,
– trudności z oddychaniem wynikające z osłabienia mięśni górnych dróg oddechowych,
– wzrost stężenia cholesterolu frakcji LDL,
– anemię,
– zaparcia,
– suchą, chłodną skórę,
– zachrypnięty głos,
– utratę włosów,
– żołto-pomarańczowe zabarwienie skóry wynikające z zaburzenia przekształcania karotenu do witaminy A,
– mlekotok u kobiet, powiększenie piersi u mężczyzn.
Powyższe objawy są niejednoznaczne i nie można postawić diagnozy wyłącznie na ich podstawie. Konieczne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych.
3. Diagnostyka
Niezbędne w diagnostyce niedoczynności tarczycy jest zbadanie poziomów TSH, FT4 (wolna tyroksyna) i FT3 (wolna trójjodotyronina). Poziom FT4 jest obniżony, FT3 z reguły pozostaje w normie. W pierwotnej niedoczynności obserwujemy zwykle podwyższony poziom TSH, we wtórnej – obniżony.
Dodatkowo wykonanie testu na obecność przeciwciał anty-TPO (przeciwciała skierowane przeciwko tyreoperoksydazie) pozwala stwierdzić, czy ma się do czynienia z chorobą Hashimoto. Można wykonać także badania pomocnicze, np. pomiar stężenia triglicerydów, cholesterolu LDL, jak również morfologię w celu oceny występowania anemii.
Badania w kierunku niedoczynności tarczycy warto przeprowadzić przed planowaną ciążą, jeżeli w rodzinie kobiety występowały przypadki zaburzeń funkcjonowania tarczycy oraz w przypadku, kiedy kobieta cierpi na choroby autoimmunologiczne, w których organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom (np. cukrzyca typu 1). Badanie poziomu TSH przeprowadza się także pomiędzy 4 a 8 tygodniem ciąży. Zawsze należy pamiętać, że to lekarz stawia diagnozę.
4. Leczenie niedoczynności
Leczenie jawnej niedoczynności tarczycy w większości przypadków opiera się na dożywotnim stosowaniu syntetycznej lewotyroksyny. Zażywa się ją najczęściej rano na czczo, minimum 30 minut przed pierwszym posiłkiem. Należy pamiętać, aby pierwszy posiłek po zażyciu leku nie był bogaty w błonnik i wapń, ponieważ wysoka zawartość tych składników może zaburzać wchłanianie. Skuteczność leczenia pierwotnej niedoczynności ocenia się na podstawie stężenia TSH w surowicy od 4 do 6 tygodni po rozpoczęciu przyjmowania określonej dawki tyroksyny. W przypadku niedoczynności wtórnej wyznacznikiem dobrze dobranej dawki jest stężenie FT4.
5. Jak powinien wyglądać jadłospis w niedoczynności tarczycy
Jadłospis w niedoczynności tarczycy powinien być odpowiednio zbilansowany pod względem kaloryczności, należy wziąć pod uwagę, że przed rozpoczęciem skutecznego leczenia tempo podstawowej przemiany materii jest nieco niższe. Powinien być konstruowany zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia, przy czym szczególny nacisk kładzie się na dostarczenie z żywnością odpowiednich dawek żelaza, witaminy B12, cynku oraz selenu. Wchłanianie żelaza oraz witaminy B12 z jelit w przypadku niedoczynności tarczycy może być zaburzone, w związku z czym należy zwiększyć podaż tych składników.
Bardzo istotne jest także dostarczanie odpowiedniej ilości białka, które po pierwsze działa stymulująco na tempo przemiany materii, po drugie jest źródłem tyrozyny (aminokwas) niezbędnej do syntezy tyroksyny. W codziennej diecie należy więc uwzględnić przynajmniej 3 porcje nabiału, najlepiej w postaci fermentowanych produktów mlecznych, białych serów.
Najwięcej energii powinny dostarczać węglowodany o niskim IG, dlatego niezwykle ważne jest, aby uwzględniać w jadłospisie grube kasze, ziarna oraz pełnoziarniste pieczywo jako doskonałe źródła magnezu i cynku. W diecie powinny pojawiać się również nierafinowane oleje roślinne, awokado oraz pestki i nasiona. Nienasycone kwasy tłuszczowe ułatwiają przekształcania FT4 do aktywnej biologicznie FT3 w wątrobie oraz korzystnie wpływają na profil lipidowy, który w niedoczynności tarczycy jest zazwyczaj zaburzony. W odniesieniu do aktualnych źródeł naukowych diety eliminacyjne (np. eliminacja glutenu) nie mają swojego uzasadnienia u większości pacjentów. Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis.
Śniadanie: jajecznica na parze ze świeżym szczypiorkiem, kromka białego pieczywa, świeży sok z pomarańczy.
II Śniadanie: koktajl na bazie kefiru z borówkami amerykańskimi i cynamonem.
Obiad: duszona pierś z indyka, kasza gryczana, surówka z pomidorów z dodatkiem oleju lnianego.
Podwieczorek: domowe lody bananowo-miętowe, pestki dyni.
Kolacja: zapiekanka z brązowego ryżu z brokułem i mozzarellą.
Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia. Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy.
W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji.
niskotłuszczowe
wysokobiałkowe
lekkostrawne
wysokobłonnikowe
bezglutenowe
to doskonały sposób na:
być stosowana w chorobach:
Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach,z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców.
Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów.
Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków.
Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą.
Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny.
6. Aktywność fizyczna a niedoczynność tarczycy
Regularna aktywność fizyczna może poprawiać funkcjonowanie tarczycy. Potwierdza to przeprowadzone w Indiach kilka lat temu badanie, w którym wzięło udział 20 pacjentów leczonych z powodu niedoczynności tarczycy. 10 spośród nich podejmowało aktywność fizyczną (minimum 1 h dziennie). Po 3 miesiącach w grupie osób ćwiczących zaobserwowano znaczny spadek stężenia TSH i wzrost wydzielania T3 i T4, co świadczy o lepszej pracy tarczycy bez zwiększania dawki leku. W grupie kontrolnej nie wykazano zmian. Należy zaznaczyć, że były to ćwiczenia o umiarkowanej intensywności (na poziomie 70% tętna maksymalnego).
Nie wszystkie badania udowadniają wpływ aktywności fizycznej na stężenie hormonów tarczycy. Jednak ze względu na wiele innych korzyści zdrowotnych codzienna aktywność fizyczna na poziomie tlenowym jest zalecana każdemu z nas, osoby z niedoczynnością tarczycy nie są tutaj wyjątkiem.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Ponichtera A., Borowiak E., Choroby tarczycy jako poważny problem w Polsce, „Problemy Pielęgniarstwa” 2008, 16(1–2), 192–198.
Bansal A. et al., The effect of regular physical exercise on the thyroid function of treated hypothyroid patients: An interventional study at a tertiary care center in Bastar region of India, „Archives of Medical Science” 2015, 3, 244–246.
Sultan S., Rashed L., Effect of low kalorie diet and excercise on thyroid hormones and lepton levels, „The Medical Journal of Cairo University” 2009, 77(1), 33–39.
Thor P., Podstawy patofizjologii człowieka, Kraków 2009.
mgr Paulina Bebenow
-
-
Maksym Riznyk23 marzec 2017Przepraszam ale nie do końca pytanie zrozumiałem.
Ilości czego ? Kaszy ?
-
-
~Marcin30 marzec 2017
Niedoczynność tarczycy można wyleczyć, są na ten temat naukowe badania które są zawarte między innymi w drugiej cześć ukrytych terapii Jerzego Zięby, pozdrawiam
-
~Halina9 kwiecień 2018
Macie diete na wyrzezbienie mięsni (redukcja?) z uwzględnieniem hashimoto?
-
Mateusz Fabryka Siły9 kwiecień 2018Przygotowujemy diety dla osób z hashimoto, które są pod stałą opieką lekarzy i nie towarzyszą im jednocześnie inne dolegliwości jak np. insulinooporność. Więcej informacji może Pani otrzymać kontaktując się z nami poprzez :
https://www.fabrykasily.pl/kontakt/formularz
Pozdrawiam.
-
-
~Traczkaa1 listopad 2018
Witam . Choruje na niedoczynnosc tarczycy , hashimoto i insulinoopornosc . Czy będziecie w stanie przygotowac diete i trenigi dla mnie ?
-
Mateusz Fabryka Siły5 listopad 2018
Witam, każdy przypadek rozpatrujemy bardzo indywidualnie, prosimy w pierwszej kolejności zapoznać się z naszym regulaminem, znajduję się tam bardzo dużo informacji dotyczących z kim możemy współpracować. W razie niepewności prosimy o bardziej szczegółowy opis Pani przypadku na emial: media@fabrykasily.pl
Pozdrawiam.
-
-
~Bil28 październik 2019
Proszę poprawcie informacje a zwłaszcza zalecane śniadanie. Sok pomarańczowy bez środka to sam cukier. Literatura jest sprzed 10 lat. W świetle keto najnowsze badania mówią o weglowodanach i ich ograniczaniu. Zalecam poszukać lepszego źródła. Zalecam też poszukać filmu foodgate. Odnośnie błonnika i zaparć, badania wskazuja na najlepsze efekty gdy w ogóle nie ma błonnika. Pozdrawiam
Witam!
Cierpię na niedoczynnosc,poza nią mam nietolerancję laktozy,sorbetu,fruktozy i glutenu.
Jadam często kasże jaglana,bo proso jest bezglutenowe.
Moje pytanie:
Jakie ilości tygodniowo mogą mi zaszkodzic?