SPIS TREŚCI:
3. Temperatura i różnice jej wartości w poszczególnych częściach ciała
5. Urządzenia do pomiaru temperatury
Prawidłowa temperatura ludzkiego ciała wynosi ok. 37°C. Może być różna w zależności od pory dnia. W godzinach porannych gorączkę stwierdza się, gdy temperatura przekracza 37,2°C, natomiast wieczorem wartość ta jest wyższa i wynosi ok. 37,8°C. Jest to tzw. stan podgorączkowy. O gorączce właściwej mówi się, kiedy temperatura ciała przekracza 38°C.
Zmiany temperatury ciała sterowane są przez podwzgórze. To właśnie tam znajduje się skomplikowany system termoregulacji. Za aktywne wydzielanie ciepła odpowiedzialna jest wątroba. Na wahania temperatury wewnątrz ciała wpływają aktywność fizyczna, odparowywanie wilgoci przez skórę, wydychanie powietrza czy oddawanie moczu.
Narządem najbardziej wrażliwym na podwyższoną temperaturę ciała jest mózg, dlatego kiedy temperatura przekracza 40,5°C, osoba chora może majaczyć, odczuwać zaburzenia orientacji. Przy temperaturach wyższych niż 43°C i niższych niż 30°C człowiek zapada w śpiączkę. Są to stany zagrażające życiu.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Najczęściej kupowane
Gorączka to walka układu odpornościowego z infekcjami, dlatego często jest pierwszą oznaką przeziębienia lub innej choroby. W pierwszej fazie podwyższenia temperatury ciała nie ma jeszcze konieczności sięgania po leki farmakologiczne. Wystarczy odpoczynek, a jeśli temperatura będzie się utrzymywać, należy zażyć środki, które ją obniżą.
Warto mieć na uwadze, że podwyższona temperatura ciała nie musi być związana tylko z infekcjami, może być również symptomem chorobowym. Taki stan może oznaczać problemy endokrynologiczne związane np. z tarczycą (nadmiarem hormonów tarczycy). Inną przyczyną wzrostu temperatury jest przegrzanie organizmu wywołane zbyt długim przebywaniem na słońcu. Gorączka stanowi również objaw zażycia narkotyków czy leków przeciwbólowych. Gorączka jest też często związana z występowaniem choroby nowotworowej lub chorób związanych z funkcjonowaniem układu immunologicznego, np. toczeń rumieniowaty układowy.
3. Temperatura i różnice jej wartości w poszczególnych częściach ciała
36,6°C to wartość temperatury mierzonej pod pachą. Nie oznacza to jednak, że całe ciało będzie charakteryzować się tą samą wartością. W kulturze anglosaskiej temperaturę mierzy się najczęściej w jamie ustnej, a tam może być ona o ok. 0,5 stopnia wyższa. Jeden z najdokładniejszych pomiarów można uzyskać z odbytnicy, obecnie wykorzystuje się również pomiar z ucha pacjenta.
Każda z metod ma swoje ograniczenia. Przy pomiarze z ucha ważne jest, czy nie doszło do zatkania ucha woskowiną. Błona śluzowa odbytu może być przekrwiona, natomiast pomiar spod pachy może być niedokładny. Biorąc to pod uwagę, pomiaru temperatury należy dokonywać zawsze w tym samym miejscu, czyli jeżeli ktoś decyduje się np. na pomiar temperatury pod pachą, kolejny również należy wykonać w tym samym miejscu.
Wartości temperatury mierzone w poszczególnych częściach ciała:
– pod pachą (u małych dzieci w pachwinie): 36,4°C (zakres: 34,7–37,3°C);
– na skórze czoła: 36,4°C;
– w ustach: 36,6°C (35,5–37,5°C);
– w uchu: 36,6°C (35,7–37,5°C);
– w odbytnicy: 37°C (36,6–37,9°C).
Gdy temperatura ciała spada poniżej 35°C, mówi się wówczas o niebezpiecznym dla życia stanie hipotermii. Zwykle zachodzi w sytuacji znacznego wyziębienia organizmu, np. w konsekwencji przebywania na zimnie lub mrozie przez długi czas. Może występować również w postaci hipotermii wywołanej przez środki krążeniowe rozszerzające naczynia i obniżające ciśnienie krwi lub leki przeciwgorączkowe, neuroleptyczne, a także narkotyki.
Wyróżnia się kilka stanów hipotermii:
– stadium obronne 34–36°C: blada i zimna skóra, gęsia skórka, dreszcze, przyspieszony oddech, sine wargi;
– 30–34°C: bóle, skurcze mięśni, utrata poczucia czasu, zawroty głowy i zaburzenia świadomości, dezorientacja;
– stadium wyczerpania 27–34°C: drżenie z zimna ustaje, mięśnie drętwieją, wolny i powierzchowny oddech, zaburzenia rytmu tętna, brak odczuwania bólu, sen, apatia;
– poniżej 30°C: ciało staje się zimne, a człowiek traci przytomność;
– ok. 26–27°C: stan letargu, poniżej 25°C może już nastąpić śmierć.
5. Urządzenia do pomiaru temperatury
Na rynku dostępne są głównie termometry elektroniczne, choć są mniej dokładne niż termometry rtęciowe. Te ostatnie zostały jednak wycofane z użytku ze względu na szkodliwe właściwości rtęci. Termometry paskowe, używane głównie do pomiaru na czole, są dość niedokładne, a wynik powinien być traktowany wyłącznie orientacyjnie.
Bibliografia
Sosnowski P., Mikrut K., Krauss H., Hipotermia – mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2015, 69, 69–79.
Kucharz E., Diagnostyka różnicowa stanów gorączkowych, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 2010, 56(1), 25–28.
Avner J.R., Ostra gorączka, „Pediatria po Dyplomie” 2009, 13(5), 35–46.
Podsiadło P., Hipotermia – dylematy postępowania przedszpitalnego, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2011, 5, 102–108.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Szukasz dobrej odżywki?