SPIS TREŚCI:
3. Sprzężony kwas linolowy a odchudzanie
CLA (ang. conjugated linoleic acid), czyli sprzężone dieny kwasu linolowego, to nazwa przypisana całej grupie pozycyjnych, a także geometrycznych izomerów kwasu linolowego (ok. 56 związków). Każdy z nich charakteryzuje się obecnością tzw. sprzężonego układu wiązań podwójnych w cząsteczce.
Powstają w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy jako produkt pośredni procesu biohydrogenacji, tam jego część ulega wchłonięciu, a następnie zostaje przetransportowana do gruczołów sutkowych. W przypadku ludzi CLA musi być dostarczane do organizmu z zewnątrz, np. z pożywieniem, co w połączeniu ze stosunkowo niskim spożyciem produktów mlecznych w naszej populacji stwarza możliwość wykorzystania specjalistycznych preparatów zawierających pojedyncze wybrane izomery omawianego związku.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Najczęściej kupowane
W pierwszej kolejności warto wspomnieć o domniemanym działaniu przeciwnowotworowym sprzężonych dienów kwasu linolowego. Zestawienie i analiza danych epidemiologicznych wskazują na odwrotnie proporcjonalną zależność pomiędzy spożyciem produktów mlecznych i ryzykiem powstania nowotworów. Za przykład mogą posłużyć kraje charakteryzujące się wysokim spożyciem serów dojrzewających, w których to umieralność spowodowana rakiem gruczołu sutkowego jest wyraźnie niższa niż w innych rejonach świata. Nie wiadomo jednak, w jakim stopniu przyczynia się do tego samo CLA, gdyż mówimy tutaj o korzystnym wpływie całego produktu spożywczego bogatego w ten związek oraz wiele innych składników. Nie zmienia to jednak faktu, że właściwości antykancerogenne CLA analizowane są od kilku dekad, szczególnie intensywnie na modelu in vitro.
Jego aktywność antyproliferacyjna notowana jest w przypadku całego szeregu linii komórek raka i guzów doświadczalnych. Sprzężone dieny kwasu linolowego mogą modyfikować przepuszczalność błon cytoplazmatycznych, a tym samym stymulować odporność komórki na liczne i w dużej mierze znane już czynniki wywołujące niepożądane zmiany w jej obrębie.
Kwestia wpływu CLA na stan układu sercowo-naczyniowego również pozostaje otwarta. W literaturze przedmiotu obecne są liczne prace w mniejszym lub większym stopniu świadczące o jego właściwościach antyaterogennych. Dotychczas sprawdzono to jednak głównie na modelu zwierzęcym (myszy, szczury, króliki, chomiki). Starano się uchwycić wpływ diety z dodatkiem CLA na powierzchnię płytki miażdżycowej. Wyniki są sprzeczne i zależne od izomeru wybranego w danym badaniu. Aktualny stan wiedzy nakazuje zatem traktować CLA jako niejednorodną grupę związków o zróżnicowanym działaniu, które może przekładać się na podwyższanie lub obniżanie stężenia cholesterolu całkowitego i jego poszczególnych frakcji.
Sprzężone dieny kwasu linolowego mogą również znaleźć zastosowanie w zapobieganiu rozwojowi osteoporozy. Sugeruje się, że suplementacja CLA w połączeniu z dodatkową podażą wapnia przyczynia się do zwiększenia masy kostnej, co warto wykorzystać na przykład u kobiet w okresie pomenopauzalnym, które są narażone na jej zwiększoną utratę. Bez wątpienia należy mieć na uwadze ten jeszcze niezupełnie odkryty potencjał CLA. Wobec tego nie powinien dziwić fakt, że coraz częściej rozważa się jego wykorzystanie w kontekście poprawy stanu zdrowotnego szkieletu, w tym wytrzymałości mechanicznej i gęstości kości, co potencjalnie powinno prowadzić m.in. do zmniejszenia częstotliwości występowania złamań.
Badania na zwierzętach przynoszą wiele napawających optymizmem rezultatów w kontekście wykorzystania suplementów zawierających w swoim składzie CLA. Pomimo to dokładne sprecyzowanie jego wpływu na zdrowie człowieka wymaga dalszego sprawdzenia w kontekście profilaktyki lub leczenia chorób przewlekłych, gdyż na ten moment dowody są ograniczone.
3. Sprzężony kwas linolowy a odchudzanie
CLA jest znane przede wszystkim jako składnik suplementów diety skierowanych do osób borykających się z problemem nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej, które starają się skutecznie pozbyć nadprogramowych kilogramów.
Przydatność CLA w procesie odchudzania definiowana jest przez co najmniej kilka mechanizmów, z których warto wyróżnić:
– blokowanie działania enzymu zwanego lipazą lipoproteinową, co ma redukować ilość odkładającej się tkanki tłuszczowej;
– hamowanie różnicowania i proliferacji preadipocytów;
– wzrost wydatku energetycznego organizmu poprzez indukcję białka rozprzęgającego termogenezę (UCP1);
– stymulowanie procesu lipolizy i późniejszej β-oksydacji kwasów tłuszczowych w mitochondriach komórek mięśniowych.
Dokładny schemat działania CLA na nadwagę i otyłość nie został jeszcze do końca poznany. Jednakże można uważać, że jego rola zależna jest bezpośrednio od dawki, długości suplementacji oraz stosunku izomerów zawartych w odżywce. Warto zatem podejść do tego racjonalnie i oprócz wysokiej jakości preparatów korzystać z produktów, które są naturalnym źródłem CLA w codziennej diecie.
Na samym początku zwróciliśmy uwagę na to, że CLA musi być dostarczane do ludzkiego organizmu z zewnątrz, co oznacza, że trzeba zwrócić uwagę na jego egzogenne źródła. Należałoby w pierwszej kolejności zadać sobie pytanie, w jakich artykułach spożywczych go szukać.
Pożądane ilości CLA znajdują się w wysokotłuszczowych produktach mlecznych (np. lody, maślanka, masło, twaróg), przy czym najwięcej we wspomnianych już serach dojrzewających. Warto podkreślić, że pod tym względem najkorzystniej wypada mleko od krów wypasanych na terenach górzystych w okresie letnim i wiosennym. Źródłem sprzężonych dienów kwasu linolowego może być również jagnięcina, baranina, a także wołowina.
Nie sposób nie wspomnieć również o powszechnie dostępnych suplementach diety, w których CLA występuje samodzielnie lub z dodatkami mającymi optymalizować jego działanie. Najczęściej na rynku spotykane są połączenia CLA z ekstraktem z zielonej herbaty i L-karnityną.
Bibliografia
Włochal M., Grzymisławski M., Bogdański P., Wykorzystanie żywności niskoenergetycznej, CLA i karnityny w leczeniu otyłości, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2014, 5(4), 178–186.
Białek A. et al., Wpływ suplementacji diety CLA na profil kwasów tłuszczowych w surowicy krwi szczurów w warunkach procesu nowotworowego, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2010, 43(3), 314–322.
Kowalska M., Cichosz G., Produkty mleczarskie – najlepsze źródło CLA, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2013, 46(1), 1–12.
Białek A., Tokarz A., Sprzężone dieny kwasu linolowego jako potencjalny czynnik prewencyjny w profilaktyce nowotworów piersi, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2013, 67, 6–14.
Janczy A., Sprzężony kwas linolowy cis-9, trans-11 CLA a zmiany miażdżycowe, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni” 2012, 73, 5–15.
Achremowicz K., Szary-Sworst K., Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka, „ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość” 2005, 3(44), 23–35.
Białek A., Tokarz A., Źródła pokarmowe oraz efekty prozdrowotne sprzężonych dienów kwasu linolowego (CLA), „BIULETYN Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego” 2009, 1, 1–12.
Karwat J. et al., CLA –właściwości prozdrowotne, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2013, 19(4), 535–538.
Piotrowska A. et al., Ocena możliwości zwiększenia zawartości sprzężonych dienów kwasu linolowego (CLA) w mięsie i przetworach mięsnych, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny” 2012, 63(3), 265–271.
Park Y., Conjugated linoleic acid and calcium co-supplementation improves bone health in ovariectomised mice, „Food Chemistry” 2013, 140(1–2), 280–288.
Roy B.D., Antolic A., Conjugated linoleic acid (CLA) and bone health: a review, „Current Topics in Nutraceutical Research” 2009, 7(1), 27–36.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Szukasz dobrej odżywki?