SPIS TREŚCI:
Kręgozmyk, czy też spondylolisteza, jest chorobą narządu ruchu, która polega na występowaniu niestabilności kręgów kręgosłupa. Mechanizm tej patologii wynika z przemieszczenia (bardzo często określanego jako podwichnięcie) kręgu wraz z całym odcinkiem wyżej leżących kręgów ku przodowi w stosunku do niżej położonych struktur. Stan ten zazwyczaj powoduje całkowitą utratę stabilności kręgosłupa, spadek sprawności chorego, pojawienie się dolegliwości bólowych oraz ewentualne pojawienie się różnych symptomów neurologicznych. Najczęstsza lokalizacja kręgozmyku to odcinek L5-S1.
W praktyce spondylolisteza jest bardzo często mylona z dwoma innymi równie powszechnie występującymi patologiami. Pierwszą z nich jest tyłozmyk, czyli retrospondylolisteza, który jest de facto odwrotnością omawianej przez nas jednostki chorobowej. Oznacza to, że podwichnięcie kręgu odbywa się w tył, a nie w przód. Drugą chorobą jest spondyloliza polegająca na przerwaniu łuku kręgu w miejscu węziny, co nie powoduje zmiany położenia kręgów. Jednak bardzo często ta patologia stanowi swoistą podstawę do rozwoju kręgozmyku.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Najczęściej kupowane
Aby usystematyzować całość wiedzy na temat kręgozmyku, uczeni wyróżniają cztery postaci tej patologii. Każdy z zaprezentowanych poniżej modeli stanowi jednocześnie odpowiedź na często zadawane pytania dotyczące przyczyn rozwoju tej choroby.
Oto cztery główne typy spondylolistezy:
– typ dysplastyczny – ten model kręgozmyku jest najczęściej spotykany
u dzieci i młodzieży. Jednocześnie stanowi aż 25% wszystkich dolegliwości. Spondylolisteza dysplastyczna polega na wrodzonym niedorozwoju łuków i stawów kręgowych;
– typ urazowy – powstający na skutek bezpośredniego urazu kręgosłupa (np. kontuzji sportowych, wypadków komunikacyjnych) i stanowi stosunkowo rzadką postać kręgozmyku;
– typ węzinowy – jest to kręgozmyk powstały na skutek wcześniejszego przerwania węziny łuku kręgowego (czyli wspomnianej już spondylolizy), co prowadzi do przemieszczenia kręgu. Kręgozmyk ten nazywany jest inaczej istmicznym i stanowi prawie 50% wszystkich odnotowanych przypadków spondylolistez. Najczęściej występuje u pacjentów dorosłych (między 30.
a 40. rokiem życia);
– typ zwyrodnieniowy, nazywany też rzekomym – grupa ta stanowi 20% wszystkich kręgozmyków i jest charakterystyczna dla osób starszych (po 50. roku życia). Mechanizm jego powstawania wiąże się z procesem zmian zwyrodnieniowych stawów kręgosłupa oraz krążka międzykręgowego. Sama choroba rozwija się do pewnego momentu i prowadzi do rozwoju ciasnoty kanału kręgowego.
Oprócz powyższych przyczyn lekarze specjaliści bardzo często wiążą występowanie kręgozmyku z licznymi czynnikami osobniczymi, jak wiek, płeć, rasa, charakter wykonywanej pracy, środowisko zewnętrzne, czynniki genetyczne czy rodzaj uprawianej aktywności fizycznej. W przypadku tej ostatniej grupy dominują dyscypliny, w których występują powtarzające się ruchy ekstensyjne i fleksyjne kręgosłupa (czyli częste i naprzemienne wyprosty oraz zgięcia). Mowa tu o gimnastyce artystycznej, futbolu amerykańskim, jeździe figurowej na łyżwach, podnoszeniu ciężarów, skokach o tyczce i skokach wzwyż, tańcu, wiosłowaniu czy zapasach.
Symptomy kręgozmyku są niejako związane ze stopniem zmian patologicznych w obrębie kręgosłupa. Jednak zanim do nich przejdziemy, skupmy się na typowych objawach, które towarzyszą tej chorobie bez względu na poziom zaawansowania. Mowa tu przede wszystkim
o dolegliwościach bólowych o dwojakim charakterze – miejscowym oraz korzeniowym, który przebiega wzdłuż kończyny dolnej i informuje o występowaniu ucisku na korzeń nerwowy. Kolejnym z objawów jest deformacja okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa bądź innego obszaru tułowia w okolicy występującej patologii. Chorzy bardzo często skarżą się także na zaburzenia czucia o charakterze niedoczulicy.
Przejdźmy więc do poruszonej wcześniej kwestii stopnia zaawansowania zmian w obrębie samego kręgosłupa. Poniższa grafika przedstawia, w jaki sposób możemy określić wielkość obecnego kręgozmyku.
Małe kręgozmyki (czyli Iº, a niekiedy IIº) bardzo rzadko powodują widoczne zmiany w sylwetce pacjenta. W przypadku większego stopnia spondylolistezy dochodzi do pojawienia się zauważalnego uskoku w obrębie linii: wyrostki kolczyste–kość krzyżowa–miednica. Efektami tego są zwisające pośladki oraz zaburzenie chodu. Problemy z lokomocją uwidaczniają się przemieszczaniem na nieco ugiętych kończynach dolnych, które są dodatkowo zrotowane na zewnątrz. Objaw ten określa się jako „chód pajaca”. Pozostając w temacie większych kręgozmyków, warto wspomnieć o jeszcze jednym symptomie.
Chromanie przestankowe typu ogona końskiego jest bez wątpienia typowym objawem neurologicznym, który prowadzi do wyraźnego upośledzenia nie tylko chodu, ale i codziennego funkcjonowania chorego.
Charakterystycznym sygnałem obecności tego symptomu jest pojawienie się dolegliwości bólowych po przejściu niewielkiego dystansu (wynoszącego maksymalnie kilkaset metrów), któremu często towarzyszy osłabienie siły mięśniowej kończyn dolnych. Jedynym rozwiązaniem takiego problemu jest zmiana pozycji w celu „odbarczenia” uciśniętego korzenia nerwowego.
W terapii kręgozmyku wyróżniamy dwa swoiste modele postępowania. Pierwszy z nich ma charakter zachowawczy i odnosi się do spondylolistez o niewielkim stopniu zaawansowania zmian, przypadków z odnotowanym brakiem postępów choroby i objawów neurologicznych oraz niewielkich dolegliwości bólowych w miejscu objętym patologią. W tym postępowaniu należy skupić się na zwalczaniu ostrej fazy choroby – w tym celu stosuje się unieruchomienie pacjenta, terapię farmakologicznymi środkami analgetycznymi i detonizującymi. Następnie po jej ustąpieniu rozpoczynamy rehabilitację i włączamy zaopatrzenie ortopedyczne.
Drugi model terapii odnosi się nie tylko do bardziej zaawansowanych kręgozmyków, ale i wszystkich przypadków, w których dochodzi do znacznego utrudnienia codziennego funkcjonowania. Również nieskuteczne leczenie zachowawcze, które trwa ponad 3 miesiące, stanowi wskazanie do operacji chirurgicznej spondylolistezy. Rodzaj zabiegu jest dobierany
w zależności od wieku pacjenta, stopnia zaawansowania zmian oraz rodzaju dolegliwości bólowych.
Rehabilitacja kręgozmyku jest ukierunkowana przede wszystkim na poprawę możliwości funkcjonalnych i stabilizacyjnych kręgosłupa osoby chorej. Jej głównym zadaniem jest reedukacja posturalna pacjenta. Osiąga się ją przez zastosowanie odpowiednich technik odpowiedzialnych za normalizację dysbalansu mięśniowego dolnych partii kręgosłupa i miednicy. Ponadto bardzo często stosuje się tu ćwiczenia ukierunkowane na wzmocnienie warstwy głębokiej mięśni tułowia, które opowiadają za stabilizację całego ciała.
Warto również dodać, że jeżeli doszło do upośledzenia chodu, to zastosowana fizjoterapia ma na celu odtworzenie prawidłowego wzorca poruszania się. Niejednokrotnie w skład postępowania rehabilitacyjnego wchodzą rozmaite zabiegi fizykalne mające na celu złagodzenie dolegliwości bólowych spowodowanych obecną spondylolistezą.
SKLEP FABRYKI SIŁY
Szukasz dobrej odżywki?