Poznaj 10 najzdrowszych ziół i przypraw!
Suplementy diety to nie tylko syntetyczne produkty znajdujące się na sklepowych półkach. To także liczne rośliny, które stanowią niejednokrotnie dodatki do naszych potraw bądź podstawę tradycyjnej medycyny. Poniżej prezentujemy 10 skutecznych i naturalnych suplementów!
SPIS TREŚCI:
1. Buzdyganek naziemny
2. Chili
3. Cynamon
4. Czarnuszka
5. Imbir
6. Kurkuma
7. Mięta pieprzowa
8. Szałwia
9. Tatarak zwyczajny
10. Yerba mate
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Buzdyganek naziemny
Buzdyganek jest częściej kojarzony ze swoją łacińską nazwą, która bardzo często znajduje się na opakowaniach preparatów odpowiedzialnych za stymulację poziomu testosteronu – Tribulus terrestris. Roślina ta występuje przede wszystkim na terenie Afryki, Australii, Azji oraz Europy Środkowej i Południowej.
Tribulus terrestris stanowi bardzo często składnik wspomnianych już suplementów, które mają na celu zwiększenie poziomu testosteronu. Swoje działanie zawdzięcza obecności furostanolowych saponozydów steroidowych. Co więcej, roślina ta bardzo często jest określana jako lek na łagodzenie objawów andropauzy lub stanów zapalnych gruczołu krokowego, a także bardzo często jako środek moczopędny, znajdujący zastosowanie w terapii zaburzeń oddawania moczu i chorób nerek.
Buzdyganek posiada również szereg innych korzystnych właściwości.
W skład buzdyganka ziemnego wchodzą także saponiny 2,8–3%. Są to związki o szerokim spektrum działania. Wykazują działanie przeciwgrzybiczne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe.
2. Chili
Papryka chili to zbiorcza nazwa dla owoców jednego gatunku papryki – Capsicum. Cechą charakterystyczną tej grupy warzyw jest ostry smak uwarunkowany zawartą w nich substancją, czyli kapsaicyną. Substancja ta nie tylko warunkuje pikantny posmak, ale sprzyja też podwyższeniu temperatury ciała. Jej działanie polega m.in. na pobudzaniu wydzielania soków trawiennych, wykazuje właściwości drażniące, przeciwbólowe, termoregulacyjne, w mniejszym stopniu antyoksydacyjne, hipotensyjne. W przemyśle farmaceutycznym jest wykorzystywana w głównej mierze do produkcji leków przeciwbólowych, maści i plastrów, które są stosowane w leczeniu bólu mięśniowo-stawowego, neuropatii cukrzycowej, reumatoidalnego zapalenia stawów. Przy zastosowaniu zewnętrznym może działać drażniąco na skórę i powodować pieczenie. Kapsaicyna wchodzi w skład gazu pieprzowego.
Cynamon to przyprawa, którą otrzymuje się z wysuszonej kory cynamonowca. Obecnie przyjmuje się, że w przybliżeniu istnieje ok. 250 gatunków tej rośliny. Bardzo podobnie jest z prozdrowotnymi właściwościami tej przyprawy – bardzo trudno wymienić tu jedno charakterystyczne działanie.
Cynamon jest stosowany głównie jako środek łagodzący dolegliwości trawienne, jest wykorzystywany podczas leczenia wzdęć, biegunek, zgagi oraz wrzodów, pobudza wydzielanie żółci. Olejek pozyskiwany z kory cynamonowca wykazuje silne działanie antyseptyczne, wykorzystywany w leczeniu grypy, przeziębienia. Wiele badań potwierdza właściwości antyoksydacyjne cynamonu, jednak nie wykazano bezpośredniego wpływu cynamonu na komórki nowotworowe. Ze względu na zawartość związku o nazwie eugenol cynamonu nie powinny stosować osoby, które mają problemy z wątrobą i woreczkiem żółciowym. Cynamon wykazuje również działanie alergenne, głównie może powodować zmiany atopowe.
4. Czarnuszka
Czarny kmin jest rośliną, która najczęściej jest sprzedawana w formie drobnych ziaren bądź ekstraktu w postaci oleju. Jakie zalety posiada ta roślina? Doskonale sprawdza się jako dodatek do różnych past i twarogu, jest także bardzo dobrym suplementem wspierającym odporność. Nasiona Nigella sativa wykorzystuje się głównie w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, np. kaszlu, zapalenia oskrzeli czy nieżytu. Oprócz wyżej wymienionych Nigella sativa jest polecana osobom z problemami układu oddechowego, m.in. astmą, niewydolnością płuc bądź świszczącym kaszlem.
Nasiona te są również wykorzystywane w terapii takich chorób jak toczeń czy reumatyzm, które należą do chorób autoimmunologicznych. Czarnuszka pomaga w problemach trawiennych, przy zmianach trądzikowych i grzybicach skóry.
Imbir jest rośliną występującą głównie na tropikalnych terenach Azji oraz Australii, jednak bez problemu można go dostać w większości sklepów. Najczęściej wykorzystywanymi elementami tej rośliny są kłącza albo pionowe części korzeni. Imbir swoje właściwości prozdrowotne oraz organoleptyczne zawdzięcza głównie zawartości fitoskładników. Jest rośliną rozgrzewającą, przez co bardzo często jest stosowany w licznych mieszankach suplementów na przeziębienia i infekcje.
Imbir znalazł zastosowanie m.in. jako środek przeciwwymiotny. Łagodzi nudności nie tylko w przypadku chorób lokomocyjnych, może być również stosowany przez kobiety w ciąży, osoby po zabiegach operacyjnych oraz w trakcie chemioterapii nowotworowej. Wykazano, że ułatwia trawienie, pobudza wydzielanie śliny i soku żołądkowego. Działa rozkurczowo i żółciopędnie, a także przeciwmiażdżycowo.
6. Kurkuma
Inne nazwy tej przyprawy to ostryż bądź szafranica, jednak najbardziej popularna – kurkuma – jest związana z zawartością żółtego barwnika nazywanego kurkuminą.
W wielu badaniach wykazano, że kurkuma działa przeciwnowotworowo. Działanie to polega na hamowaniu proliferacji i indukcji apoptozy w komórkach nowotworowych. Kurkumina może być potencjalnie wykorzystywana w leczeniu chorób nowotworowych, jednak to zastosowanie należy jeszcze dokładnie sprawdzić. Z pewnością jest ona silnym przeciwutleniaczem, zwiększa wydzielanie kwasów żółciowych oraz ułatwia przepływ żółci, działa ochronnie na wątrobę. Jest wykorzystywana również w leczeniu stanów zapalnych, zwłaszcza skóry.
Mięta pieprzowa uprawiana jest głównie w Europie jako roślina wieloletnia. Znana jest przede wszystkim z orzeźwiającego smaku i aromatu. Pozyskuje się z niej surowce w postaci olejku eterycznego. Mięta pieprzowa w swoim składzie zawiera związki o szerokiej aktywności biologicznej, takie jak monoterpeny cykliczne, seskwiterpeny. Wykorzystuje się ją głównie w celu łagodzenia wzdęć, niestrawności, nudności czy wymiotów. Mięta jest preparatem łagodzącym kaszel, wykorzystywanym w leczeniu zapalenia oskrzeli. Wykazuje działanie przeciwutleniające, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, owadobójcze.
Określenie szałwia jest bardzo ogólne ze względu na fakt, że nazwa ta obejmuje ponad 900 różnych gatunków tej rośliny! Niemniej jednak większość z nich posiada szereg korzystnych dla naszego organizmu właściwości, które warto wykorzystać.
Dla przykładu szałwia muszkatołowa bardzo często jest polecana w przypadku bólów menstruacyjnych, niestrawności oraz infekcji dróg moczowych. Oprócz tego stymuluje układ pokarmowy do wydzielania soków trawiennych, ma działanie antyseptyczne, ściągające oraz wykazuje dwojaki charakter w kontekście tonizacji – działa jednocześnie przeciwskurczowo i rozkurczowo.
Szałwia hiszpańska jest odmianą charakteryzującą się wysoką zawartością kwasów omega-3. Związki te są niezbędne dla osób skarżących się na zbyt niski poziom lipidów. Zawiera również dużo błonnika, który normalizuje metabolizm oraz prowadzi do prawidłowej pracy układu pokarmowego. W składzie tej rośliny można również znaleźć liczne antyoksydanty, które sprzyjają detoksykacji organizmu. Oprócz tego bardzo często przypisuje się jej poprawę skupienia i pamięci, a także wzmocnienie całego układu nerwowego.
Tatarak jest rośliną, która występuje praktycznie na większości terenów naszego globu. W medycynie znajduje bardzo liczne zastosowanie. W kłączu tataraku występują garbniki, śluzy, olejki eteryczne. Znajduje zastosowanie głównie w leczeniu przewlekłych zaburzeń trawienia, braku łaknienia, w przypadku wzdęć, bólów brzucha, a także pomocniczo w leczeniu choroby wrzodowej. Związki czynne zawarte w tataraku zwyczajnym mogą pobudzać szpik kostny do produkcji krwinek czerwonych. Zewnętrznie znajduje zastosowanie w leczeniu zapaleń jamy ustnej, łupieżu, rwy kulszowej, przeciwdziała również wypadaniu włosów. Spożyty w zbyt dużych dawkach może wywoływać objawy zatrucia, wymioty, a nawet halucynacje.
Bardzo często występuje też pod nazwami chimarrao lub erva mate, a tak naprawdę odnosi się do rozdrobnionych i wysuszonych elementów ostrokrzewu paragwajskiego. Yerba mate posiada w swoim składzie wiele bioaktywnych związków, jak kofeina, polifenole, kwasy fenolowe, np. kwas chlorogenowy. Oprócz tego zawiera takie substancje jak cholina, ryboflawina, liczne pierwiastki (np. fosfor, magnez, potas czy żelazo) oraz witaminy (A, B1, B2, C i E).
Jednak jakie jest zastosowanie yerba mate w praktyce? Wykazuje silne działanie proredukcyjne, co wynika z zawartości wspomnianej już kofeiny, która nie tylko nasila spalanie tkanki tłuszczowej, ale odpowiada również za tłumienie apetytu. Co więcej, systematyczne stosowanie yerba mate prowadzi do normalizacji poziomu tzw. złego cholesterolu LDL.
Roślina ta wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające. W składzie znajdziemy również saponiny, które wykazują właściwości hemolityczne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Parus A., Właściwości farmakologiczne saponin, „Postępy Fitoterapii” 2013, 3, 200–204.
Mikzińska K., Matławska I., Znaczenie ziół w zaburzeniach seksualnych, „Postępy Fitoterapii” 2007, 1, 13–19.
Prokop P., Astel A., Rola suplementacji w zbilansowanym żywieniu człowieka. Cz. 1, „LAB. Laboratoria, Aparatura, Badania” 2017, 4, 46–51.
Klimowicz A. et al., Wpływ wybranych roślin leczniczych na aktywność glikoproteiny P, „Postępy Fitoterapii” 2011, 3, 169–174.
Pieńko T., Kapsaicyna – właściwości, zastosowania i perspektywy, „Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego” 2013, 2, 11–17.
Kaławaj K., Lemieszek M., Prozdrowotne właściwości cynamonu, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2015, 21(3), 328–331.
Mańkowska D., Bylka W., Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna, „Herba Polonia” 2009, 55, 109–125.
Grys A., Łowicki Z., Parus A., Właściwości lecznicze imbiru (Zingiber officinale Roscoe), „Postępy Fitoterapii” 2010, 1, 42–45.
Kania M., Baraniak J., Właściwości lecznicze roślin przyprawowych na przykładzie ostryżu długiego, „Postępy Fitoterapii” 2015, (16)2, 102–106.
Najda A., Skład chemiczny i działanie przeciwutleniające ekstraktów z Mentha x piperita L., „Postępy Fitoterapii” 2017, 18(4), 251–258.
Zdrojewicz Z. et al., Próby zastosowania szałwii w leczeniu zaburzeń poznawczych i choroby Alzheimera, „Postępy Fitoterapii” 2015, (16)4, 263–267.
Żuraw B. et al., Rośliny dziko rosnące o właściwościach toksycznych, „Alergoprofil” 2014, 10(1), 19–27.
Dmowski P., Post L., Wpływ krotności parzenia na właściwości przeciwutleniające naparów yerba mate, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni” 2018, 104, 9–18.
mgr Maciej Jędrejko
-
-
Maciej Jędrejko30 wrzesień 2015cynamon jest postrzegany głównie jako dodatek do słodkich wypieków, jednak w kuchni orientalnej jest bardzo częstym składnikiem dań obiadowych i mieszanek przypraw do mięs. Warto spróbować choć w niewielkiej ilości ze względu na intensywny smak i zapach :)
-
~Itar8 grudzień 2015
Do ziół i przypraw, ktorymi nacieram mieso na pieczen wieprzowa, zawsze dodaję trochę cynamonu. Polecam, tylko z umiarem :-).
-
-
~kacper29 wrzesień 2015
mięta pieprzowa? jeszcze o niej nie słyszałem, ciekawa rzecz
-
Maciej Jędrejko30 wrzesień 2015
To inna nazwa mięty lekarskiej - raczej bezproblemowo dostaniesz w aptekach/sklepach zielarskich.
-
~kacper17 listopad 2015
dzieki!
-
-
~Morterr2 październik 2015
Wiele słyszałem o kurkumie, tyle że, żeby działała musiałaby się lepiej przyswajać . Wydawać się może, że w takim przypadku lepsze będą suplementy, ale nic bardziej mylnego. Większość suplementów bazuje na zwykłej kurkumie.
Czyli jaki jest wniosek, efekt jest taki sam.-
Maciej Jędrejko5 październik 2015
Wniosek jest taki, że warto mieć tę przyprawę w swojej szafce z kuchennymi składnikami.
-
-
~BarryBlack4 październik 2015
Szałwia hiszpańska- mnie męczy wchłanianie na potęgę jakiegoś produktu, bo ma dużo czegoś- w tym przypadku kwasów omega 3. Dla mnie najprostsze jest zażywanie suplementu, ja akurat już taka jakoś zostałem przy gold omega3, bo ma wit E dodatkowo, no i z cholesterolem miałem problem- w sensie tym złym, a teraz wyniki coraz lepsze.. strach się bać 40 ledwno przekroczona, a tu już organizm popada w małą ruinę i nie sposób się nie wspomagać
-
Maciej Jędrejko5 październik 2015
Niestety żyjemy w czasach gdzie nasza odporność na choroby jest bardzo niska - pomimo iż technologia i wiedza poszły do przodu :)
-
~dzn8 lipiec 2018
Dodatkowo w pakiecie zażywasz e171 takze droga na skróty niesie za sobą nie tylko korzyści
-
-
~tezeusz13 listopad 2015
nie sadzilem, ze yerba mate to przyprawa..
-
Maksym Riznyk16 listopad 2015W artykule nie ma twierdzenia lub przepuszczenia że jest to przyprawa tylko napój, preparat :)
-
~tezeusz17 listopad 2015
jak zwal, tak zwal
-
-
~karczmarz17 listopad 2015
pominęliście klasyczny pieprz, prawdziwy wiejski rosół nie może sie bez niego obejść a i na rozregulowany żołądek wódka z pieprzem pomoże.
-
~olo13 marzec 2019
eugenol w goździkach, w cynamonie kumaryna
Sporo z tych ziół/przypraw stosuje w codziennym życiu, cynamon to świetna przyprawa nie tylko do szarlotki, a szałwia ma właściwości lecznicze.