Uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
Intensywny tryb życia, propagowanie aktywności fizycznej i uprawianie sportu przez coraz większą liczbę osób w różnym wieku wpływają na zwiększenie liczby urazów narządu ruchu i zmian przeciążeniowych w obrębie struktur stawów kolanowych. Więzadło krzyżowe przednie (ACL) stanowi ważny element niezbędny do zachowania prawidłowej biomechaniki ciała człowieka. W przypadku niewydolności tego więzadła może dochodzić do zaburzeń kontroli środka ciężkości u osób dotkniętych tym urazem.
SPIS TREŚCI:
1. Przyczyny urazu
2. Leczenie
3. Rehabilitacja
4. Profilaktyka
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Przyczyny urazu
Uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego powstają w wyniku nagłego przesunięcia się powierzchni stawowych kości udowej i piszczelowej poza ich fizjologiczny zakres lub przez nadmierny przeprost w stawie kolanowym. Takie sytuacje mają miejsce np. podczas gier zespołowych takich jak piłka nożna czy rugby, kiedy w wyniku uderzenia od przodu w wyprostowane kolano dochodzi do przerwania więzadła.
2. Leczenie
Obecnie uszkodzenia więzadeł krzyżowych możemy leczyć, wybierając jeden ze sposobów: leczenie operacyjne lub zachowawcze. Przewaga jednej techniki nad drugą jest przedmiotem wielu badań. Do tej pory trudno jednoznacznie stwierdzić, która z nich jest skuteczniejsza.
3. Rehabilitacja
Odpowiednio przeprowadzona rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego ma na celu przywrócenie pełnej sprawności psychofizycznej pacjenta sprzed urazu. Warunkiem powrotu do aktywności zawodowej czy też sportowej jest spełnienie kilku warunków: brak dolegliwości bólowych i obrzęku, pełny zakres ruchu w stawie kolanowym, przywrócenie siły mięśniowej sprzed urazu oraz normalizacja chodu.
Bezpośrednio po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego należy uwzględnić zastosowanie ortezy w celu utrzymania oraz zwiększania aktualnego zakresu ruchu stawu kolanowego.
Kolejnym bardzo ważnym elementem jest wdrożenie ćwiczeń zwiększających zakres ruchu w stawie. Chodzi tutaj przede wszystkim
o możliwie jak najszybsze uzyskanie pełnego zakresu wyprostu w kolanie.
Z tego względu należy przywiązywać dużą wagę do wczesnego uruchamiania mięśnia czworogłowego uda, gdyż jego prawidłowe funkcjonowanie warunkuje pełną ruchomość stawu kolanowego.
Na późniejszych etapach rehabilitacji dąży się do uzyskania pełnego zakresu zgięcia. Przywracanie prawidłowego zakresu ruchu należy planować z uwzględnieniem procesu przebudowy przeszczepu, aby nie doprowadzić do jego zbytniego rozciągnięcia oraz osłabienia stabilizacji kolana. Nie mniej ważnym elementem treningu pooperacyjnego są ćwiczenia równowagi oraz propriocepcji. Nie można również zapomnieć o odpowiednio zaplanowanym treningu siłowym.
W tym celu wykorzystuje się ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinetycznym, które wprowadza się na wczesnych etapach rehabilitacji,
ze względu na ich pozytywny wpływ na dynamiczną stabilizację stawu oraz stymulację proprioreceptorów. Stosuje się też ćwiczenia w otwartym łańcuchu kinetycznym, które wykorzystują bardziej izolowaną pracę mięśniową, dzięki czemu istnieje możliwość bardziej ukierunkowanego wzmacniania mięśni.
Obecnie uważa się, że istnieją czynniki, które w znacznym stopniu zwiększają ryzyko wystąpienia urazu więzadła krzyżowego przedniego. Zaobserwowano, że ryzyko zerwania więzadeł krzyżowych przednich u kobiet jest trzykrotnie większe niż u mężczyzn. Taki stan rzeczy tłumaczy się odmiennością w budowie anatomicznej. Zalicza się do niej szerszą miednicę u kobiet, większą rotację zewnętrzną kości piszczelowej, zwiększoną koślawość kolan oraz słabiej rozwinięte umięśnienie.
Ponadto niższy współczynnik funkcji mięśni kulszowo-goleniowych w stosunku do mięśnia czworogłowego może stanowić dodatkowe obciążenie dla ACL. Co więcej, kobiety odznaczają się zwiększoną wiotkością stawową.
Prawidłowa praca mięśni głębokich (m.in. przepony, mięśnia poprzecznego brzucha oraz mięśni dna miednicy) pozwala na stabilizację kręgosłupa, miednicy i klatki piersiowej, co ma bardzo istotne znaczenie w zapobieganiu urazom i stworzeniu kończynom podstawy do efektywnego, bezpiecznego i dynamicznego wykonania ruchu.
Poprzez świadome połączenie wyżej wymienionych elementów oraz wymienne wdrażanie ich adekwatnie do aktualnych możliwości funkcjonalnych pacjenta rehabilitacja pooperacyjna ma na zapewnić powrót do aktywności w ciągu 6 miesięcy i jednocześnie nie powodować ponownego uszkodzenia ACL.
