Wpływ smogu na zdrowie
Obecnie wzrasta zainteresowanie społeczeństwa aktywnością fizyczną i jej wpływem na zdrowie. Zwłaszcza w sezonie letnim treningi na świeżym powietrzu są popularną formą spędzania wolnego czasu. Niestety zła jakość powietrza zamiast korzyści z aktywności fizycznej na zewnątrz może wywołać negatywne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia. Czym jest smog i w jaki sposób wpływa na zdrowie? Czy warto trenować poza domem przy wysokim zanieczyszczeniu powietrza?
SPIS TREŚCI:
1. Smog – czym jest i jak powstaje
2. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie człowieka
3. Czy warto uprawiać aktywność fizyczną, kiedy na zewnątrz jest smog?
4. W jaki sposób człowiek może wpłynąć na poprawę jakości powietrza?
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Smog – czym jest i jak powstaje
Nazwa smog powstała z dwóch angielskich słów – smoke (dym), fog (mgła). To zjawisko atmosferyczne powstałe na skutek wymieszania się mgły z dymem i spalinami powstałymi w wyniku działań człowieka. Smog występujący w Polsce składa się z tlenków azotu, węgla i siarki, pyłów o średnicy aerodynamicznej ziaren 10 PM (mikrometrów) i 2,5 PM, a także benzopirenu, który posiada właściwości kancerogenne.
2. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie człowieka
Jakość powietrza ma bardzo duży wpływ na zdrowie. Do grupy osób najbardziej narażonych na szkodliwe działanie smogu należą osoby starsze, osoby zmagające się z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, serca, osoby otyłe i z cukrzycą, kobiety w ciąży i dzieci (A. Gładka, T. Zatoński 2016).
Wykazano, że narażenie kobiety w ciąży na długotrwałe oddychanie skażonym powietrzem może negatywnie wpłynąć na układ immunologiczny dziecka i zwiększyć ryzyko wystąpienia u niego ostrych infekcji dróg oddechowych w przyszłości. Ponadto zanieczyszczone powietrze może doprowadzić do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu, wpłynąć na niską masę urodzeniową noworodka czy doprowadzić do przedwczesnego porodu. Zarówno wcześniactwo, jak i niska waga urodzeniowa mogą w przyszłości wpłynąć na wzrost ryzyka wystąpienia poważnych problemów ze zdrowiem (A. Lee i wsp. 2015).
Substancje toksyczne zawarte w zanieczyszczonym powietrzu wpływają negatywnie na gospodarkę hormonalną i zwiększają ryzyko wystąpienia bezpłodności. Mogą prowadzić do zaburzenia produkcji oraz pogorszenia jakości plemników, spadku poziomu testosteronu oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu jąder u mężczyzn. Z kolei u kobiet prowadzą do przyspieszenia menopauzy oraz zmniejszenia rezerwy jajnikowej (M. Całka, P. Pawlica 2019).
Obecnie wiadomo, że zanieczyszczenie powietrza wpływa niekorzystnie na układ krążenia. Szczególnie niebezpieczne są zanieczyszczenia pyłowe ze względu na wysoką toksyczność zawartych w nich substancji chemicznych. Najbardziej szkodliwy dla człowieka jest pył 2,5 PM. Jego cząsteczki bez przeszkód wnikają przez pęcherzyki płucne do układu krążenia i wraz z krwią są transportowane do innych organów.
Wykazano, że nawet krótkotrwała ekspozycja na wysoko zanieczyszczone powietrze może doprowadzić m.in. do zawału serca i udaru mózgu. Ponadto zwiększa ryzyko miażdżycy, nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu krążenia, cukrzycy typu 2, wielonaczyniowej choroby wieńcowej oraz nadciśnienia tętniczego. Zanieczyszczenie powietrza może powodować również wystąpienie zakrzepów w wyniku wzrostu czynników krzepnięcia krwi oraz aktywacji trombocytów (M. Całka, P. Pawlica 2020).
Zanieczyszczenia powietrza mogą również wpływać na powstawanie i rozwój infekcji oraz chorób układu oddechowego. Wywołują liczne stany zapalne, modyfikują odpowiedź immunologiczną organizmu na alergeny. Przyczyniają się do wzrostu ryzyka zachorowania na liczne nowotwory (A. Gładka, T. Zatoński 2016).
3. Czy warto uprawiać aktywność fizyczną, kiedy na zewnątrz jest smog?
Aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na zdrowie i sprawność. Nie zaleca się jednak wykonywania treningów, gdy zanieczyszczenie powietrza jest wysokie. Podczas wysiłku człowiek oddycha znacznie częściej – biegając, wdychamy 3 razy więcej zanieczyszczeń niż podczas spaceru. Skażone powietrze ogranicza korzyści zdrowotne płynące z regularnej aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Nie warto jednak całkowicie rezygnować z ruchu, lecz wybrać treningi w domu lub na siłowni, jeśli na zewnątrz utrzymuje się smog.
4. W jaki sposób człowiek może wpłynąć na poprawę jakości powietrza?
Aby wpłynąć na poprawę jakości powietrza, należy postawić na edukację społeczeństwa. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń i konsekwencji zdrowotnych, jakie niesie ze sobą wysokie zanieczyszczenie powietrza.
Warto zwrócić uwagę na to, co jest spalane w domowych piecach. Zdecydowanie nie powinno się spalać m.in. plastiku, śmieci, lakierowanego, impregnowanego bądź malowanego drewna, papieru kolorowego. Warto postawić na wysokiej jakości paliwo bezpieczne dla środowiska. Dobrym rozwiązaniem jest również korzystanie z odnawialnych źródeł energii, jak energia słoneczna, wiatr czy woda. Ponadto korzystanie z roweru, rolek czy komunikacji miejskiej zamiast samochodu również może znacząco przyczynić się do poprawy jakości powietrza.
Smog to zjawisko atmosferyczne niezwykle niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. W okresie wysokiego poziomu skażenia nie zaleca się uprawiania aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. W tej sytuacji warto wykonywać treningi w domu lub na siłowni, aby zapobiec negatywnym konsekwencjom wdychania zanieczyszczonego powietrza.
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z realnego zagrożenia i bagatelizuje problem. Ważne, aby postawić na edukację społeczeństwa w zakresie wpływu zanieczyszczeń na zdrowie oraz wdrożyć działania mające na celu poprawę jakości powietrza.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Całka M., Pawlica P., Konsekwencje zdrowotne zanieczyszczenia powietrza, „Nauki Przyrodnicze i Medyczne” 2020, 1(27), 13–21.
Całka M., Pawlica P., Wpływ zanieczyszczenia powietrza na płodność, „Nauki Przyrodnicze i Medyczne” 2019, 4(26), 3–11.
Gładka A., Zatoński T., Wpływ zanieczyszczenia powietrza na choroby układu oddechowego, „Kosmos” 2016, 65(4), 573–582.
Kocot K., Rekreacyjna aktywność fizyczna a problem zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym, „Przegląd Epidemiologiczny” 2019, 73(3), 349–360.
Lee A. et al., A systematic review of innate immunomodulatory effects of household air pollution secondary to the burning of biomass fuels, „Annals of Global Health” 2015, 81, 368–374.
