Kozieradka – działanie, właściwości lecznicze, zastosowanie
W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie roślinami zielarskimi. Znajdują zastosowanie w leczeniu i profilaktyce licznych schorzeń, w kosmetyce oraz zdrowej racjonalnej diecie. Rosnące zainteresowanie produktami roślinnymi wynika ze wzrostu świadomości żywieniowej konsumentów. Jedną z roślin, która zasługuje na naszą szczególną uwagę, jest kozieradka. Zawiera wiele aktywnych biologicznie substancji. Skąd wzięła się kozieradka? Jakie są jej właściwości zdrowotne? Czy można z niej przygotować naturalne kosmetyki? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym artykule.
SPIS TREŚCI:
1. Kozieradka – charakterystyka gatunku, uprawa
2. Kozieradka – skład fitochemiczny i właściwości zdrowotne
3. Kozieradka – zastosowanie w kosmetyce
4. Kozieradka – przepisy na domowe leki i kosmetyki
1. Kozieradka – charakterystyka gatunku, uprawa
Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum L.) to jednoroczna zielna roślina. W Polsce i wielu krajach europejskich uprawia się ją jako roślinę paszową. Należy do rodziny bobowatych i występuje w kilkudziesięciu odmianach. Innymi nazwami kozieradki są fenegryka, koniczyna grecka, greckie siano, kozieradka lekarska, nardus grecki i synagogika. W środowisku naturalnym kozieradkę możemy spotkać w rejonach Morza Śródziemnego. Rośnie w Pakistanie, Turcji, Sudanie, a także w Indiach i Chinach.
Surowcem wykorzystywanym w fitoterapii, medycynie i kosmetyce są brunatne, aromatyczne nasiona. To właśnie im kozieradka zawdzięcza większość swoich prozdrowotnych właściwości. Nasiona mają kształt czterościenny lub rombowaty, ich długość wynosi ok. 2–5 mm, a szerokości 1–3 mm. Powierzchnia nasion jest delikatnie dołeczkowana, matowa i chropowata.
2. Kozieradka – skład fitochemiczny i właściwości zdrowotne
Kozieradka pospolita jest świetnym źródłem substancji aktywnych biologicznie. Występuje w niej wiele związków pełniących różne fizjologiczne funkcje. Nasiona kozieradki zawierają 20–60% związków śluzowych, są to przede wszystkim śluzotwórcze galaktomannany. Właściwość ta wykorzystywana jest w chorobach układu oddechowego, kozieradka ma działanie ochronne dla błon śluzowych.
Oprócz tego w nasionach kozieradki można znaleźć 0,1–0,3% saponin steroidowych. Substancje te mają silne właściwości pieniące. Używane są jako składniki leków wykrztuśnych i nasercowych. Znajdują swoje zastosowanie również w suplementacji sportowców – jako substancje wspomagające pracę gospodarki hormonalnej, w szczególności testosteronu.
Nasiona kozieradki są dobrym źródłem flawonoidów. Związkiem występującym w największej ilości w jej nasionach jest witeksyna. Jest to bardzo cenny związek roślinny wpływający korzystnie na pracę układu sercowo-naczyniowego. Poprawia krążenie wieńcowe. Jest składnikiem delikatnych leków nasercowych, z uwagi na swoją małą toksyczność może być stosowany przez długi czas. W nasionach kozieradki stwierdzono także obecność izoflawonów, czyli hormonów roślinnych.
Doustne przyjmowanie nasion kozieradki działa korzystnie na pracę gospodarki lipidowej. Badania udowodniły, że jej stosowanie obniża stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL, VLDL i trójglicerydów. Oprócz zmniejszenia „złych” frakcji cholesterolu nasiona kozieradki zwiększają stężenie „dobrej” frakcji cholesterolu HDL. Substancje zawarte w kozieradce hamują również aktywność lipazy i opóźniają wchłanianie związków tłuszczowych.
Nasiona kozieradki pospolitej zaleca się stosować również w przypadku pacjentów z cukrzycą. Badania prowadzone w tym kierunku udowodniły, że spożywanie nasion kozieradki obniża poziom glukozy we krwi. Okazało się również, że substancje zawarte w kozieradce mają korzystny wpływ na gospodarkę insulinową. Działanie hipoglikemiczne nasion kozieradki pospolitej wynika z synergistycznego wpływu różnych związków biologicznie czynnych. Przykładem takiej substancji jest aminokwas
4-hydroksyizoleucyna. Jej działanie polega na zwiększaniu wydzielania insuliny z komórek wysepek Langerhansa. Także obecne w nasionach kozieradki galaktomannany mają wpływ na gospodarkę węglowodanową organizmu. Opóźniają opróżnianie żołądka, redukują glikemię poposiłkową i obniżają poziom glukozy w moczu.
Nasionom kozieradki przypisuje się również silne właściwości przeciwzapalne. Ich siłę i mechanizm działania porównuje się do standardowego działania leków przeciwzapalnych. Mają właściwości przeciwbólowe i przeciwgorączkowe.
Liczne badania dowiodły, że kozieradka jest rośliną wspierającą prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Główny alkaloid kozieradki to trygonelina, która jest inhibitorem acetylocholinestazy. W zależności od dawki może działać na człowieka podobnie jak kawa. Dodatkowo jej obecność w diecie człowieka poprawia pamięć. Uważa się za zasadne stosowanie kozieradki w przypadku chorób neurologicznych, np. w chorobie Alzheimera.
Kozieradka posiada również działanie:
– przeciwalergiczne,
– moczopędne,
– anaboliczne,
– aktywujące hemopoezę,
– żółciopędne i żółciotwórcze,
– rozkurczowe na mięśnie gładkie.
3. Kozieradka – zastosowanie w kosmetyce
Duża zawartość śluzu w nasionach kozieradki sprawia, że produkt ten idealnie nadaje się do pielęgnacji naszej skóry. Śluz z kozieradki działa ochronnie i łagodząco na naszą cerę. Ma wiele witamin i składników mineralnych. Kozieradka wykazuje również silne działanie antyseptyczne, poleca się ją osobom z cerą tłustą lub mieszaną. Działa korzystnie również w przypadku problemów skórnych, w tym trądziku różowatego. Płukanki i toniki na bazie kozieradki mają działanie zmiękczające i pobudzają regenerację naskórka, poprawiają również stan blizn.
Kozieradka stosowana jest najczęściej przez młode kobiety w celu poprawienia kondycji włosów. Przygotowuje się z niej wcierkę, którą stosuje się przez kilka miesięcy. Zapach tej wcierki nie należy do najmilszych, niektórym kojarzy się z zapachem rosołu, jednak rezultaty stosowania są bardzo zadowalające. Poprawia się kondycja cebulek włosowych. Włosy przestają wypadać, z czasem nabierają blasku i gęstości. Wiele kobiet zauważyło, że po stosowaniu kozieradki rosną im nowe włosy, tzw. baby hair. Oprócz tego stwierdzają również poprawę kondycji skóry głowy, a także redukcję łupieżu.
4. Kozieradka – przepisy na domowe leki i kosmetyki
Kozieradka znalazła swoje zastosowanie jako składnik leków i kosmetyków. Poniżej znajdują się przepisy, które warto wypróbować.
Wcierka z kozieradki wzmacniająca włosy
Składniki:
– 4 łyżki zmielonych nasion kozieradki,
– 200 ml wrzątku.
Zmielone nasiona kozieradki należy zalać wrzątkiem, dokładnie wymieszać, odstawić na pół godziny, co jakiś czas mieszać. Specyfik przelać do strzykawki, wcierać dokładnie w skórę głowy i włosy przy nasadzie. Głowę szczelnie owinąć folią spożywczą. Po trzech godzinach pozbyć się folii i umyć włosy szamponem. Jeśli będziemy nadal czuć woń kozieradki, zabieg możemy powtórzyć. Wcierkę stosować 2–3 razy w tygodniu. Po miesiącu powinny być widoczne pierwsze efekty jej działania w postaci wzmocnienia i zmniejszenia liczby wypadających włosów. Pozostałą część wcierki należy odstawić w chłodne miejsce, np. do lodówki.
Herbatka z kozieradki nawilżająca gardło
Składniki:
– 2 łyżki nasion kozieradki,
– 1 łyżka miodu,
– kilka plasterków świeżego imbiru,
– sok z ½ cytryny.
Nasiona kozieradki zalać wrzątkiem i zaparzyć wywar. Po wystudzeniu dodać miód, plasterki świeżego imbiru i sok z połowy cytryny. Tak otrzymaną herbatkę pić maksymalnie dwa razy dziennie. Przypisuje się jej właściwości nawilżające gardło i struny głosowe. Napar z kozieradki może także poprawiać męskie libido i wspomagać funkcje seksualne.
Kozieradka to bardzo wartościowa roślina zielna. Można ją z powodzeniem stosować w wielu stanach chorobowych. Jest składnikiem kosmetyków i leków, a jej skuteczność potwierdzają liczne badania naukowe. Warto zapoznać się z jej właściwościami. W naszym kraju występuje w postaci suplementów diety, herbatek i ziaren (całych i mielonych). Już niewielkie ilości kozieradki wprowadzone do naszej diety mogą mieć działanie prozdrowotne.
Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia. Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy.
W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji.
niskotłuszczowe
wysokobiałkowe
lekkostrawne
wysokobłonnikowe
bezglutenowe
to doskonały sposób na:
być stosowana w chorobach:
Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach,z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców.
Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów.
Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków.
Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą.
Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Król-Kogus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita – źródło związków o aktywności hormonalnej?, „Lek Roślinny” 2012, 68, 39–42.
Król-Korgus B., Krauze-Baranowska M., Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum L.) – tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych, „Postępy Fitoterapii” 2011, 3, 185–191.
Kilar M., Kilar J., Różański H., Wykorzystanie kozieradki pospolitej (Trigonella foenum-graceum L.) w zielarstwie i fitoterapii, „Herbalism” 2016, 1, 89–101.
Szumny D. et al., Leki roślinne stosowane w chorobach układu oddechowego, „Dental and Medical Problems” 2007, 44, 507–515.
Ratajczak A. et al., Suplementy diety w leczeniu cukrzycy typu 2, „Farmacja Współczesna” 2015, 8, 36–43.
Klaudia Niemira
-
-
~ja ty my13 wrzesień 2018
Zlote mleczko z kozieradki. Zmiel nasiona, 1 lyzeczke kopiasta wsyp do szklanki wody, mozesz dodac lyzeczke zmielonego siemienia lnianego, zmiksuj. Pij bardzo powoli. Leczy wszystko. Nie wolno kobietom w ciazy.
-
~Kasia11 sierpień 2019
Jaka wodą gorąca czy letnią
-
-
~ja ty my13 wrzesień 2018
Zlote mleczko pic 30 min. przed jedzeniem. Uzywac nasion swiezo zmielonych. Gotowe mielone kupne nie maja wartosci, bo wszystko sie utlenilo, co korzystne dla zdrowia.
-
~Ewe-lina13 maj 2019
Dzięki, tego szukam
-
-
~anna4 wrzesień 2019
ile razy dziennie
-
~Basia BT17 czerwiec 2024
Czy nasiona kozieradki rzeczywiście wspomagają odchudzanie? Na opakowaniu czytam, że wspomagają łaknienie... Dla mnie nie jest zrozumiałe - jedno przeczy drugiemu.
Jak często i przez jaki okres można je stosować?
z ciekawości - czemu młode kobiety? znaczy do jakiego wieku? nie wiem czemu autor uznał ze starsze kobiety chcą być łyse.