CrossFit – moda czy coś więcej?
CrossFit to wywodząca się ze Stanów Zjednoczonych dyscyplina sportu przeżywająca aktualnie intensywny rozkwit na całym świecie. CrossFit uprawiany jest przez setki tysięcy ludzi w ok. 10,5 tysiącach licencjonowanych filii. Zawody crossfitowe gromadzą coraz liczniejsze grupy kibiców, a zawodnicy ze światowej czołówki dorobili się statusu gwiazd.
SPIS TREŚCI:
1. CrossFit – początki i rozwój
2. Czym jest CrossFit?
3. Community – aspekt społeczny
4. Perspektywy
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. CrossFit – początki i rozwój
CrossFit to wywodząca się ze Stanów Zjednoczonych dyscyplina sportu przeżywająca aktualnie intensywny rozkwit na całym świecie. Idea CrossFitu narodziła się w późnych latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia w głowie poszukującego sposobu na optymalizację metod treningowych gimnastyka i trenera personalnego Grega Glassmana. Idea stopniowo przekuwała się na konkretną koncepcję i definicję systemu treningowego –
i z czasem zaczęła funkcjonować w rozbudowanej strukturze formalnej i organizacyjnej, czuwającej nad właściwym jej rozumieniem i eksploatacją.
Według statystyk jeszcze w 2005 roku istniało 49 licencjonowanych klubów CrossFit. Dzisiaj CrossFit uprawiany jest przez setki tysięcy ludzi w około 10,5 tysiącach oficjalnych filii na całym świecie (w nomenklaturze crossfitowej nazywanych „boxami”). W Polsce, dla przykładu, w ciągu ostatnich trzech lat nastąpił wzrost liczby klubów z 4 w roku 2013 do 55 obecnie.
Organizowane rokrocznie zawody mające wyłonić najbardziej „fit” człowieka świata w kategorii mężczyzn i kobiet (również w kategoriach masters, nastolatków od 2015 roku oraz drużyn), w których może wystartować każdy chętny bez względu na wiek, płeć i faktyczny poziom umiejętności, w swoim pierwszym etapie, tzw. OPEN, zgromadziło w roku 2011 około 26 tys. uczestników, około 62 tys. w 2012, ponad 138 tys. w roku 2013, a w latach 2014 i 2015 było to odpowiednio ponad 209 tys. i 273 tys. zawodników.
Liczby te najlepiej świadczą o ogromnym wzroście zainteresowania i popularności tego sportu w okresie ostatnich kilku lat. Zawody crossfitowe gromadzą coraz liczniejsze rzesze kibiców, a światowa czołówka zawodników dorobiła się statusu gwiazd wynagradzanych coraz sowiciej za zajmowane lokaty w zawodach oraz z tytułu zawieranych kontraktów reklamowych.
Spróbujmy scharakteryzować jego istotę, posługując się popularnymi hasłami funkcjonującymi w środowisku i rozpoznawalnymi przez wszystkich ludzi w jakikolwiek sposób zaangażowanych w ten sport.
Forging elite fitness
CrossFit stawia sobie za cel kształtowanie, rozwijanie i gruntowanie szeroko pojętej sprawności fizycznej odnoszącej się do kompetencji w zdefiniowanych przez jego twórcę dziesięciu dziedzinach fitnessu, którymi są: wydolność krążeniowo-oddechowa, wytrzymałość, siła, elastyczność, moc, szybkość, koordynacja, zręczność, równowaga i dokładność.
CrossFit ukierunkowany jest na budowanie i rozwijanie szerokiego wachlarza umiejętności, co wynika bezpośrednio z mikstury dyscyplin stanowiących jego kwintesencję – sportów siłowych (podnoszenie ciężarów
i trójbój siłowy), gimnastyki oraz sportów wytrzymałościowych. Nie koncentruje się zatem na specjalizacji w wąskiej dziedzinie, ale jest sportem interdyscyplinarnym.
Wykorzystanie zaawansowanych technicznie dyscyplin nie oznacza jednak, że jest to sport dedykowany ludziom o nadzwyczajnych umiejętnościach
i możliwościach. Dzięki olbrzymiemu zróżnicowaniu technik oraz poprzez stosowanie odpowiedniego systemu skalowania zadań treningowych z powodzeniem może go uprawiać każdy – od dziecka do osoby starszej.
CrossFit to ciągła praca nad rozwojem, dochodzeniem do stanu wykorzystania 100% drzemiącego w ludziach potencjału wymagającego jedynie uwolnienia. Oczywiście w tym wszystkim ważny jest odpowiedni nadzór i prowadzenie przez kompetentnych trenerów działających w ramach licencjonowanych klubów, nad czym czuwać ma z kolei centrala (CrossFit HQ) pod przewodnictwem twórcy systemu (to, czy faktycznie funkcjonujący system zapewnia odpowiedni nadzór nad właściwą realizacją, jest odrębnym tematem, żywo dyskutowanym przez wielu).
Sport of fitness
CrossFit to sport, co oznacza, że sprawność fizyczną da się zmierzyć, a osiągane wyniki można porównywać.
Co oczywiste, własne wyniki można porównywać z wynikami innych atletów (założenie fundamentalne dla współzawodnictwa przybierającego formę zawodów czy rankingów), ale ważne, o ile nie najważniejsze, jest jednak to, że najistotniejszym punktem odniesienia dla postępów atlety są jego własne osiągnięcia. Ich obserwacja daje możliwość mierzenia i kontroli rozwoju.
Jednostką pomiaru rezultatów osiąganych przez atletów, czyli konkretną konkurencją w ramach szeroko pojętej dyscypliny, jest postawione do wykonania zadanie, składające się z jednej lub kilku technik wybranych
z kanonu technik wykorzystywanych w CrossFicie (choć ten wydaje się być mocno nieograniczony, choćby ze względu na zasadę „unknown and unknowable”, o czym niżej).
Zadanie określane jest mianem WOD – skrót od ang. Workut of the Day. Polega ono na wykonaniu wybranych technik z zadanym obciążeniem i w określonym wolumenie w jak najkrótszym czasie (priorytet zadaniowy) albo na wykonaniu w określonym czasie jak największej ich ilości (priorytet czasowy). Miernikiem własnych osiągnięć są również tzw. „maksy”, czyli maksymalne obciążenia albo liczby powtórzeń, które w danej technice atleta jest w stanie dźwignąć lub wykonać (np. maksymalny ciężar w martwym ciągu albo maksymalna liczba podciągnięć na drążku wykonana bez przerwy).
Mając zatem miernik, atleta może kontrolować swój rozwój, sprawdzając, czy wyniki wykonywanych zadań ulegają zmianom w czasie i kontrolując, jakiego rodzaju są to zmiany.
Unknown and unknowable
CroossFit to system treningowy, który poprzez swoją złożoność i wszechstronność ma za zadanie przygotować trenujących na wszelkie ewentualności wymagające przygotowania w postaci odpowiedniego poziomu sprawności fizycznej.
„Być przygotowanym na nieznane i nieprzewidywalne” – to jedno z kluczowych haseł określających misję CrossFitu.
Jak to osiągnąć?
Constantly varied high intensity functional movement
Programowanie treningu oparte jest o zasadę polegającą na poddawaniu organizmu nieustannie zmieniającym się bodźcom opartym na założeniach ruchu funkcjonalnego, wykonywanego z relatywnie wysoką intensywnością. Realizacja tej zasady, poza budowaniem zróżnicowanych umiejętności ruchowych, ma prowadzić do wzrostu wydolności fizycznej – potencjału organizmu do wykonywania wysiłku fizycznego z udziałem dużych grup mięśniowych i kontynuowania go w czasie.
Co w praktyce to oznacza? Otóż to, że na treningach nie ma nudy i dłużyzny, a zmęczenia po uczciwie przepracowanym secie nie trzeba udawać, bo nie da się go po prostu ukryć. Przy właściwym zrozumieniu tematu trenujący nie popadnie w rutynę, która jest niezaprzeczalnym wrogiem przyjemności czerpanej z tego, co się robi.
Przez to trening CrossFit jest atrakcyjny. Jest atrakcyjny, bo konkretnie angażuje, nieustannie zaskakuje, wymaga i stawia wyzwania. Z czasem powoduje uzależnienie od tychże właśnie wyzwań, stawiania kolejnych celów i podnoszenia kolejnych poprzeczek.
A szczęśliwy ten, kto ma w życiu jakiś cel… Prawda?
3. Community – aspekt społeczny
CrossFit to sport budzący ogromne emocje wynikające z uczestnictwa w rywalizacji, wzajemnego wspierania się trenujących w dążeniu do celów oraz z kibicowania innym. Naturalne więzi łączące ludzi ogarniętych tą samą pasją tworzących tzw. community, czyli społeczność, to wartość dodana CrossFitu, której nie można przecenić.
Co prawda, nikt tego oficjalnie nie zbadał ani nie potwierdził, ale pewnie kłamstwem nie będzie stwierdzenie, że grono kibiców gromadzących się na zawodach różnej rangi to w przeważającej większości praktycy CrossFitu, a nie wyłącznie bierni sympatycy tego sportu. Praktycy, czyli ludzie, którzy na co dzień wylewają tony potu, łez i krwi na treningach w swoich boxach. Dzięki temu doskonale wiedzą, jak wielki wysiłek towarzyszy współzawodnictwu tych, którym kibicują. Atmosfera eventów crossfitowych jest przez to niepowtarzalna. Bohaterem jest nie tylko ten, który pierwszy schodzi z pola walki, ale również ten ostatni.
Poza aspektem fizycznym istotny jest element mentalny CrossFitu. Specyfika reżimu treningowego oraz bycie w społeczności ludzi angażujących swoje siły w realizację tych samych celów kształtuje postawy otwarte na głos i potrzeby innych, buduje wśród trenujących ducha walki, uczy przełamywania nie tylko fizycznych, ale i psychicznych barier i ograniczeń, kształtuje silne osobowości nieskore do poddania się czemukolwiek i komukolwiek w skrajnie beznadziejnych warunkach i okolicznościach… I to nie tylko na polu sportowym.
Wielu zadaje sobie pytanie, czy CrossFit to chwilowa moda, czy poważny sport z realną szansą na długotrwały rozwój. Już dziś można powiedzieć, że około dwudziestoletnia historia po części zweryfikowała to stwierdzenie.
Prawdopodobnie gdyby była to moda, trwałaby sezon, może dwa. Tymczasem z roku na rok dzieje się więcej i więcej, ogień nie gaśnie, ale rozprzestrzenia się coraz bardziej. Rośnie rzesza „wyznawców”, liczba klubów, zawodnicy są coraz mocniejsi, przez co rywalizacja staje się coraz trudniejsza i jednocześnie bardziej widowiskowa. Ponadto rośnie zaangażowanie biznesu we wspieraniu tej dyscypliny, o czym wspomnieć również należy.
Trudno zatem wróżyć rychłą śmierć czemuś, co ma się dobrze i systematycznie rośnie w siłę. Jeśli zatem nie śmierć, to… życie. Pytanie może być tylko jedno – w jakim kierunku to życie się potoczy? Ale to pytanie nie jest jakieś szczególne. Dotyczy nie tylko CrossFitu, ale nas wszystkich.
